Voor jongvolwassenen met psychische problemen of klachten is het vaak moeilijk om zich staande te houden op de arbeidsmarkt. Jobcoaching kan daarbij helpen. Maar wat maakt jobcoaching voor deze groep succesvol? Welke factoren spelen een rol bij het vergroten van duurzame inzetbaarheid? Het Trimbos-instituut deed hier onderzoek naar. Op basis daarvan geeft Aniek de Lange, een van de onderzoekers, jobcoaches 5 tips.

1. Bespreek de werkwaarden

Volgens Aniek is de match tussen de werknemer en de werkplek belangrijk voor duurzame inzetbaarheid. En die match hangt samen met iemands werkwaarden. Aniek licht dit toe: “Voor het onderzoek hebben we gebruikgemaakt van het ‘Werk als Waarde-model’. Dit model bestaat uit 7 werkwaarden, zoals ‘kennis en vaardigheden ontwikkelen’ en ‘een goed inkomen verdienen’. We hebben onderzocht welke waarden iemand belangrijk vindt en in hoeverre iemand die in zijn werk kan realiseren. Het blijkt dat het kunnen realiseren van werkwaarden samenhangt met de match met de werkomgeving. Dat betekent: hoe passender de werkplek, hoe beter iemand zijn waarden kan realiseren. En hoe beter iemand zijn waarden kan realiseren, hoe groter de kans op de duurzame inzetbaarheid.”

Aniek adviseert jobcoaches om tijdens gesprekken met hun client, het model erbij te pakken. Dit vind je bijvoorbeeld via de website Werk als Waarde. Aniek: “Bespreek welke waarden iemand belangrijk vindt. En of/hoe je cliënt die in het werk kan naleven. Zo heb je het snel in de gaten als er een groot verschil ontstaat tussen de werkwaarden en het werk.”

2. Monitor de ontwikkeling van de match

Maar na een gesprek over werkwaarden kun je niet achterover gaan zitten. Aniek: “We zagen ook dat de match tussen werknemer en werkplek kan veranderen. Als deze match aan het begin goed is, wil dat niet automatisch zeggen dat het na een half jaar nog steeds zo is. Het is dus goed om hier oog voor te blijven houden.”

3. Investeer in de klik met je cliënt

Daarnaast bleek dat de klik tussen jobcoach en werknemer samenhangt met duurzame inzetbaarheid: hoe beter die klik, hoe hoger de score op het kunnen realiseren van werkwaarden. Aniek: “De deelnemers aan het onderzoek waren erg tevreden over hun jobcoach. Ze vonden het fijn dat er altijd iemand is bij wie ze terecht kunnen. De jobcoaches kunnen goed luisteren en werknemers voelen zich begrepen. Als jobcoach loont het om te investeren in die relatie.”

4. Coach de werkgever

Jobcoaches vervullen vaak ook een rol in de begeleiding van werkgevers. Soms kan een werkgever met kleine aanpassingen al zorgen voor een beter passende werkplek. Bijvoorbeeld door werktijden aan te passen of iemand vaker een korte pauze te laten houden. Maar werkgevers moeten zich daar wel bewust van zijn: “Geef inzicht in wie de werknemer is, waar de behoeftes liggen en adviseer de werkgever hoe hiermee om te gaan”, raadt Aniek aan. “Ik sprak bijvoorbeeld een jobcoach met een cliënt die behoefte had aan een bepaalde structuur in het werk. Plotselinge veranderingen maakten het werk onoverzichtelijk voor hem. Dan kan de jobcoach ondersteunen door de werkgever inzicht en advies te geven.”

Werkgevers hebben zelf ook een rol om in de gaten te houden hoe het met iemand gaat. Ook nadat de begeleiding van de jobcoach gestopt is. De juiste vragen stellen kan dan verschil maken. “Op een vraag als ‘hoe ging het deze week?’ krijg je misschien een heel ander antwoord dan op de vraag ‘wat heeft je deze week stress gegeven?’ Met de vragen die je stelt, moet je aansluiten bij de persoon.”

5. Stem af met andere hulpverleners

Ten slotte is het van belang dat de jobcoach afstemming zoekt met eventuele andere hulpverleners, zoals een ambulant begeleider of een psycholoog. Aniek: “Het helpt de werknemer als alle neuzen dezelfde kant op staan. Dat iemand niet van de een, het ene te horen krijgt en van een ander, het andere. Als jobcoach kun je daar een grote rol in spelen.”

Lees ook

Het Kenniscentrum inclusieve en sociale werkgelegenheid organiseerde in november 2020 een online kenniskring jobcoaching over het onderzoek van Trimbos-instituut. Deelnemer Bart Lindner vertelt in een interview hoe hij de bijeenkomst heeft ervaren: “Ik ben positief verrast.”